ชื่อเรื่อง กงดินเมืองเชียงลาน
ลิ้งค์ต้นฉบับ http://www.laomanuscripts.net/lo/texts/321#3
รายละเอียด จศ. ๑๒๒๒ / อักษรลาวบูราณ / ๑๑ หน้า / หอพิพิธภัณฑ์ เมืองหลวงพระบาง
เนื้อหาสรุป
๑
สุพมมสัตตพระราชอาจยา
สมเด็จพระเปนเจ้าล้านช้างร่มขาว
บรมเสษถะขัตติยะ พระราชวงสา
พระมหาไชยจักพัตติพูมมินทะนะรินทา
ทิปะติบรมมนาถ บรมมะ / บพิต
พระมหาทัมมิกะราชาทิราชเจ้า
พระนครเมืองหลวงพระบาง
ราชธานีสีองคะ อง
องค์ เปนพระอยู่เกล้าอยู่
....
ฆานํ
...ปงปะสิทธิจูมพระ / ราชวังเมืองดวงนี้
ใส่หัวพยาคำชานาสราชบุนเรือง
๓ เมืองเชียงลาน แลเพียไชมูน ตี
แสนจัน แสนสุละ แสนอิน แสนขัด / ได้พ้อมพัดกัน
กับพยาพิพักรักษาตูมปกกกหอมกองกู่หมู่ชุม
ปาปูกลูกหลานบ่าว ไพร่
ข้าราดชาวดอย และยังยาย
ฝ่ายไทยวน กาวชาวลื้อเขินม้งสูยพวนทั้งมวน
๒
แต่บันดาอยู่ในเขตขงกงเมืองว่านั้น
คือว่าหนวันตกและวันออก
ขอกใต้และหน เหนือ
ตั้งแต่พูช้างลานสมเส้าเปนเขต
ไต่สันเมือรอดยอดห้วยกะยาน / ล่องป่องหัวงอย
กับล่องป่องน้ำแลง ขึ้นไปรอดแลงแบง
ขึ้นจุห้วยแรด ขึ้นจุกิ่วพัง ดิน
ล่องน้ำบนตาดทอง น้ำบนสิกขึ้นพูอ้ายอุ่ง / เบงไปจุไม้ปวกทอก
เลาะลงจุห้วยลาน เลาะลงจุห้วยลาน
เลาะเลียบล่องป่องน้ำ ตำใส่พูงาบหัวช้าง
พักหัว
๓
ไต่สันไปใส่ยอดห้วย / น้ำมัน
สันป่าหมอล่อลงไปป่องน้ำกง
ส่งขึ้นเมือใส่พูคำ ตำใส่ห้วยตาด
เลาะล่องมา ป่องน้ำซอยบวมหวาน
ผ่านขึ้นไปใส่กิ่วค้อ
เลาะไปใส่ยอดห้วยสัง
เลาะห้วยสังมาป่อง
๓
สบเติย
เลาะห้วยเติยล่องมาป่องห้วยก้อง
เลาะห้วยก้องล่องมาป่องสบห้วยย้อ
ล้อลัดไปใส่ห้วยอ่างลิง
หลิงไปใส่ยอดห้วยละแวง
แนงไปปากแวดนาวิน แล้วเลียบน้ำ / แอด
ขึ้นเมือใส่แก่งอ้อ
ล้อเมือใส่หัวพูออน
ซอนขึ้นเมือใส่ห้วยพูโปน
โยนไปใส่ยอด ห้วยปวก
ดวกขึ้นเมือใส่พูถ้ำหู
ถูไปใส่ยอดห้ / วยสูย
ถูยขึ้นเมือพูยาย ยายไปใส่ยอดห้วยไร
ไต่ไปใส่ยอดห้วยกำ
ยำมาใส่ยอดพู ล่ามช้าง
ที่เก่า ฝูงนี้แม่นเขตขงกงดินเมืองวา / ๓
เมืองเชียงลาน ทั้งมวลแล
ให้พระยาคำชานาษราชบุนเรือง
๓ เมืองเชียงลาน และเพียไชมุนตี
ขุนเมืองทั้ง ๔
ได้พร้อมกันคี่แขงพิพักรักษาไว้ให้ดี
อย่า
๔
ให้สวานเซนสะเด็นฟ้งไปแต่แห่งใต้ตำบนเหนือที่ใด
แม่นว่าเขาหากตกสท้านย้านกัว
แตกตื่นเข้าไป เพิ่งพาอาไสอยู่กินกับท้าวพยา
พ้อมมูคาตาแสง / บ้านน้อยเมืองใหย่
และตอกห้วยราวเขา ตำบนใดก็ดี
ให้พยาคำชานาส และเพียไช มุนตี
ขุนเมืองทั้ง ๔ ได้แต่งท้าวขุนบ่าวไพ่ / ออกไปร้องเรียก
เกี้ยวก่อมชักส้าวหน้าวดึง
เอาคืนเข้ามาส้องบ้านใส่เมือง
ไว้ให้ อ้วนให้เต็มสิ่งแต่เก่าปางหลัง
ให้เขาได้กะทำเข้า / ก้าไร่นา
ให้บํริบูนสืบต่อไป พายข้างหน้า
มาดตรา ๑ ซึ่ง รีสอยู่คองกินเจ้าเมืองเคยกินนามาแต่ก่อน
สิ่งใดและเพียไชมุนตี
ขุนเมืองทั้ง ๔ กินสิ่งใด
เราพระ
๕
องก็ให้อยู่ให้กินตามสิ่งนั้น
เก่าอย่าถมใหม่อย่าถางคองบูรานมีอย่าม้างอย่าลิด
มาดตรา
๑ ซึ่งงวดงาราชะสมบัด เสียชาย
และพิชชะผละถ้ำเผิ้งผาปาง
ช้างตาย ขวายล่อน / แข้วเขานองาชิ้นเนื้อขาเถิก
และสวนมอนดอนป่าน ย่านน้ำวังปา
ไม้คกกกเรือต้น คั่งลำยาน
สัพพะพิชชะผละทั้งมวล คือ / ว่าวัดถุอันเกิดมี
ในอาวงขงเขตเมืองวานั้น
สิ่งจะควนเปนราชะกานแผ่นดินนั้น
คัน เถิงขวบฟ้ากาละดูปีใหม่
ให้พระ / ยาคำชานาด
และเพียไชมุนตี ขุนเมืองทั้ง
๔ ให้พร้อมกันจัดแจงเก็บกำนำเอา
ลงมาจุลานแล้ว
เอาเข้ามาหาอักคะมหาเสนา
พาขึ้นกราบถวาย
๖
ให้เปนปกติทุกปี
อย่าให้ขาด มาดตรา ๑ กิจจจะอะทิกรนะ
ถ้อยความหากเกิดมีใน มูคาตาแสงบ้านเมืองวานั้น
ให้พระยาคำชานาส และเพียไชมนตรีขุน / เมืองทั้ง
๔ พร้อมกันขัดสี พิจารนาตัดแต่ตอ
๔๐๐ ลงมาลุ่ม เหลือกว่านั้นให้คาดกันลงมา
ในราชจำนัก ให้อักมะหาเสนา / พิจารนาตัดตามพิมเมือง
มาดตรา ๑ ให้พร้อมกันพิพักรักสา
หน้าด่านขาทาง บ้าน เมืองไว้ให้ดี
อย่าละอย่าเหลิง อย่าให้อามิดตา / ข้าเสิกสัดตรู
เข้ามาล่วงไพได้ อัน ๑
ให้พร้อมกันส้งชอมเบิ่งคอยดูแล
ยังเครื่องป้องของกัน
นอระมาดงาช้าง กั่วชืนและหมี่นาดมาดเจียค้อง หน้า
๕ กำ
๗
๗
กำฝูงนี้ บ่ให้ไผเอาออกไปซื้อจ่ายต่างบระเทส เปนของต้องห้ามขาด
คันไผบ่ฟัง ยังดนเอาออกไป
ให้พร้อมกันจับเอาตัวผู้นั้น
ตอกไม้จำคาให้หมั้นคง คุม / ลงมาในราชะจำนักยาไว้
มาดตรา ๑ ให้พร้อมกันสิ้งชอมดูแล
ยังข้าลักหนีชีลักเพส แปกปอมขึ้นไปให้โจสตาดูยังบ่อนอยู่ที่ / กิน
และเจ้าขุนมุนนายแห่งมัน
ให้รู้แจ้ง สมควรออกจิ่งให้ออก
บ่สมควรออกบ่ให้ ออก
และเปนคนบุสันจอนต่าง / ประเทสหลาด
แล้วให้พร้อมกันจับส่งลงมาสู่ราชะสำนัก
พิจารนาตัสโทสตามพิม เมือง
มาสตา ๑ ถ้ามีอะสอมนายสางข้าใช้คนเทียว
และข่อยท้าว
๘
บ่าวพระยา
ชุมค้าพานิช ขึ้นล่องท่องเทียว
ทัวระไวไปมาผู้ใดก็ดี
หากขึ้นไปทำลุก กุกกวน
และผิแผ่นบาปไหมใส่โทษ
ข่มเหงเตงเอาซับสิ่งของเบียบายเงิน / ทองเสื้อผ้าอาพอน
แม่งัวตัวควาย หมูหมาเป็ดไก่
เล้าเข้าไร่นา ลูกยิงนางสาว
และ ข่มเหงบอกให้รีบไรไปเคียน
และกะทำ / ล่วงเกินนอกพระราชะอาจยาดั่งนั้น
ให้พร้อมกันตัดเสีย
อย่าเลี้ยงอย่าปงอย่าส่ง อย่าเคี่ยน
เปนอันขาด ถ้าว่าบ่ฟังยังดันทำ
ลุกกุกกวนให้ / พร้อมกันผูกสอกตอกคา
คุมเอาตัวลงมาจุอักคะมะหาเสนาในหอสนามหลวง
กะทำตามโทษ
มาตา ๑ เขือกมีราชะการแผ่นดินพระองค์เรา
ได้
๙
ปงพระราชอาจยาขึ้นไปกรุนาแจ้งแล้ว
ให้พระยาคำชานาสราชะบุนเรือง
๓ เมือง เชียงลานและเพียไชมุนตี
ขุนเมืองทั้ง ๔ ได้พร้อมกันอานัสจัดเติม / ท้าวขุนบ่าวไผทั้งปวง
เอามื้อคืนให้ทัน เอากางวันให้ได้
มาสตา ๑
ถ้าและเกิดมีอะ มิสตาข้าเสิกสัตรูเข้ามาปะจนบังเบียด
ขอบ / แขวงขันทะสีมา
ดั่งนั้น ก็ให้พระยาคำชานาสและเพียไชมุนตี
ได้ตรวสถือเอาท้าว ขุนบ่าวไพร่และขุนจุ้มชาวคังทัง / ปวงออกไปฝาสตี
ให้มีไชชนะ มาสตา ๑
ให้พร้อมกันพิพักรักษา
ยังสาสนาสมนะชีพาม
ด้วยปัสไจยะชาสทั้ง ๔ อย่าให้ขาด
ให้วระพระพุทธ
๑๐
บาสสาสนา
บ้านเมือง ให้ก้านกุ่งรุ่งเรืองไปพายหน้า
ให้พากันเก็บผักใส่ซ้า
เก็บข้า ใส่เมือง
หล้มให้พร้อมกันพาย
หงายให้พร้อมกันขี่ อย่ารักเงินแสน / ไท่ให้รักไพร่แสนเมือง
เยื่องสันใดบ้านเมืองจักกว้างมื้อวาหน้ามื้อสอกนั้น
ให้พร้อม กันคิด
คันเถิงเทษกานเดือน ๑๒ / หลวงแห่ไฟไปบูชา
พระมหาธาตุ ให้พยาคำชานาส
ได้พาเอาท้าวขุนบ่าวไพ่
และ ขุนจุมชาวคังลงไปแห่เสด็จไปทาสตา / มโบรานจารีต
อันนึงคันเถิงพิทีปีใหม่แล้ว
ก็ให้พยาคำชานาส
ได้พาเอาท้าวขุนบ่าว ไพ่ลงมารับน้ำพิพัสสัจจะ
ต่อพระราชสมพาน
๑๑
เราพระองค์
ปีและ ๒ ครั้ง อย่าให้ขาด
เราพระองค์ได้ปงปะสิทธิจูมพระราชะวังเมืองดวงนี้
พระราชะทานให้พระยาคำชานาสไว้ดั่งนี้ไผบ่ปัวระบัสโดยโทษ
คุนะปสิ / ทธิ
พระราชะอาจยาผู้รักสาพระราชอาจยาอันใด
นอกพระราชอาจยาอย่ากระทำ / สังกาส
๑๒๒๒ ตัว ปีกดสัน เดือน ๔ ขึ้น
๑๒ ค่ำ วันพุส ลึกกส์ ๑๒ ลูก
ตัวเดิมเขียนใส่ผ้า
จานเหล็กเขียนถวาย
